మానసిక ఒత్తిడి (స్ట్రెస్) మెదడుపై ఎలా ప్రభావం చూపుతుంది?
ఇప్పటి వేగవంతమైన జీవితంలో మానసిక ఒత్తిడి (Stress) అనేది మనలో దాదాపు ప్రతి ఒక్కరినీ ఏదో ఒక సమయంలో ప్రభావితం చేస్తుంది. చిన్న సమస్యల నుండి పెద్ద సవాళ్ల వరకు — స్ట్రెస్ మన మనసుకే కాకుండా మన మెదడు ఆరోగ్యానికి కూడా గణనీయమైన ప్రభావం చూపుతుంది.
స్ట్రెస్ అంటే ఏమిటి?
స్ట్రెస్ అనేది మన శరీరం ఒక ప్రమాదం లేదా ఒత్తిడిని ఎదుర్కొన్నప్పుడు సహజంగా చూపించే ప్రతిస్పందన. ఇది తాత్కాలికంగా ఉంటే ప్రయోజనకరమే — ఉదాహరణకు ఒక పరీక్షకు సిద్ధమయ్యేటప్పుడు మనం చురుకుగా ఉండేలా చేస్తుంది. కానీ, ఇది నిత్యంగా లేదా ఎక్కువ కాలం కొనసాగితే, అది మెదడు పనితీరును దెబ్బతీస్తుంది.
స్ట్రెస్ వల్ల మెదడులో జరిగే మార్పులు
దీర్ఘకాలిక స్ట్రెస్ సమయంలో కార్టిసోల్ (Cortisol) అనే హార్మోన్ అధికంగా ఉత్పత్తి అవుతుంది. ఇది హిప్పోకాంపస్ (Hippocampus) అనే మెదడు భాగాన్ని ప్రభావితం చేస్తుంది, ఇది మన జ్ఞాపకశక్తి మరియు నేర్చుకునే సామర్థ్యానికి ముఖ్యమైనది. దీర్ఘకాలంలో జ్ఞాపకశక్తి తగ్గడం, ఏకాగ్రత లోపించడం, నిర్ణయాల మీద గందరగోళం ఏర్పడడం జరుగుతుంది. ఇంకా, దీర్ఘకాలిక స్ట్రెస్ కారణంగా ఆందోళన, డిప్రెషన్, నిద్రలేమి వంటి మానసిక సమస్యలు కూడా పెరుగుతాయి.
స్ట్రెస్‌ను నియంత్రించడానికి ఉపయోగపడే చిట్కాలు
రోజువారీ ధ్యానం, యోగా లేదా ప్రాణాయామం చేయడం ద్వారా మానసిక ప్రశాంతత పొందవచ్చు. తగినంత నిద్ర, ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం, శారీరక వ్యాయామం కూడా మెదడు ఆరోగ్యాన్ని కాపాడతాయి. అవసరమైతే, కుటుంబ సభ్యులతో మాట్లాడడం లేదా నిపుణుల సలహా తీసుకోవడం వెనుకాడకండి. చిన్న విరామాలు తీసుకోవడం, మిమ్మల్ని రిలాక్స్ చేసే పనులు (వాక్, మ్యూజిక్, హాబీస్) చేయడం కూడా ఎంతో ఉపయోగకరం.
సరైన చికిత్సతో మెదడు ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోండి
మానసిక ఒత్తిడిని నిర్లక్ష్యం చేయడం వలన దీర్ఘకాలిక నాడీ సమస్యలు తలెత్తే అవకాశం ఉంది. కాబట్టి మీకు నిరంతరంగా తలనొప్పి, జ్ఞాపకశక్తి తగ్గడం, నిద్రలేమి, లేదా మానసిక అలసట వంటి సమస్యలు ఉంటే వెంటనే న్యూరాలజిస్ట్‌ని సంప్రదించండి.
డాక్టర్ ఎం. మాధుసూదనరావు,
Expert Consultant Neurologist – Dr. Madhu Super Speciality Hospitalతన విస్తృత అనుభవంతో స్ట్రెస్, తలనొప్పి, నాడీ సమస్యలు వంటి అనేక న్యూరో సమస్యలకు సమర్థవంతమైన చికిత్స అందిస్తున్నారు.
